06 sierpnia 2025

Jakie pojemniki na żywność są bezpieczne? Praktyczny przewodnik dla każdego

Każdy z nas ma w domu choć jeden pojemnik na żywność. Jedni używają ich codziennie - do przechowywania drugiego śniadania lub obiadu do pracy. Inni zaś korzystają z nich od święta (dosłownie i w przenośni), pakując do nich ciasta czy inne dania pozostałe np. po przyjęciu urodzinowym. Problem polega na tym, że nie każdy materiał, z którego wykonano taki pojemnik, jest neutralny dla naszego zdrowia. Niektóre z nich mogą wchodzić w reakcję z jedzeniem - zwłaszcza gdy są podgrzewane - i uwalniać niepożądane substancje, takie jak bisfenol A (BPA), ftalany czy styren [1, 2].

To nie “straszenie plastikiem”, tylko wiedza, która pozwoli świadomie wybierać produkty trafiające do naszej kuchni. Tym bardziej, że na rynku są dobre i niekoniecznie drogie alternatywy, które naprawdę warto znać.

Plastik plastikowi nierówny - rozszyfruj oznaczenia na spodzie

Na dnie większości plastikowych pojemników znajdziesz oznaczenie w trójkącie - to tzw. kod identyfikacyjny tworzywa. Cyfra i litery mówią, z jakiego plastiku został wykonany pojemnik.

Symbol	Skrót	Tworzywo	Czy jest bezpieczny?	Co warto wiedzieć?
1	PET	politereftalan etylenu	warunkowo	Stosowany głównie do butelek. Nie do wielokrotnego użytku.
2	HDPE	polietylen wysokiej gęstości	tak	Bardzo bezpieczny, stosowany w butelkach i kanistrach.
3	PVC	polichlorek winylu	nie	Może zawierać ftalany i chlorki. Nie nadaje się do kontaktu z żywnością.
4	LDPE	polietylen niskiej gęstości	tak	Elastyczny, dobry do torebek i woreczków. Bezpieczny.
5	PP	polipropylen	tak	Najlepszy wybór - odporny na temperatury, nie wchodzi w reakcję z jedzeniem.
6	PS	polistyren	nie	Może wydzielać styren - związek potencjalnie rakotwórczy [3].
7	OTHER	inne (np. PC)	warunkowo	Często zawiera BPA. Omijaj, jeśli nie jest oznaczone jako „BPA Free”.

BPA - co to jest i dlaczego trzeba go unikać?

Bisfenol A to związek chemiczny stosowany w produkcji plastików i powłok wewnątrz puszek. Problem w tym, że BPA ma udowodnione działanie zaburzające układ hormonalny (działa podobnie do estrogenu) i może wpływać na płodność, rozwój układu nerwowego, metabolizm i układ odpornościowy [1][2].

W 2023 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) drastycznie obniżył dopuszczalną dzienną dawkę BPA z 4 µg/kg m.c. do 0,2 ng/kg m.c. - czyli aż 20 000 razy mniej! [1] To oznacza, że nawet niewielka ekspozycja może być potencjalnie ryzykowna.

Wybierając pojemniki, szukaj oznaczenia „BPA Free” - to podstawowy krok w stronę bezpieczniejszego przechowywania żywności.

Bezpieczne alternatywy: szkło, stal, silikon

Coraz więcej producentów odchodzi od tradycyjnych tworzyw sztucznych i oferuje pojemniki z materiałów, które są trwalsze, bardziej ekologiczne i - co najważniejsze - neutralne chemicznie, czyli nie reagują z jedzeniem i nie wydzielają szkodliwych substancji nawet przy podgrzewaniu. Oto trzy główne kategorie, na które warto zwrócić uwagę:

Szkło

Szkło to jeden z najbezpieczniejszych materiałów do przechowywania żywności. Jest chemicznie obojętne, nie pochłania zapachów, nie zmienia smaku potraw i dobrze znosi zmiany temperatury (o ile to szkło borokrzemowe, a nie cienkie szkło typu słoikowego).

● chemicznie obojętne

nie pochłania zapachów
idealne do zmywarki, mikrofalówki i piekarnika (oczywiście bez pokrywki ;))

● może być cięższe i bardziej podatne na stłuczenia

Stal nierdzewna

Stal nierdzewna (najczęściej 304 lub 316, czyli tzw. „kuchenna”) to świetny materiał, jeśli zależy Ci na trwałości i higienie. Nie rdzewieje, nie wchodzi w reakcje z jedzeniem, łatwo się ją myje, a do tego jest bardzo odporna na uderzenia i zarysowania.

● bardzo trwała

odporna na korozję
nie wchodzi w reakcje z jedzeniem

● nie nadaje się do mikrofalówki

Silikon platinum

Silikon platinum (czyli najwyższej jakości silikon spożywczy, certyfikowany LFGB lub FDA) to stosunkowo nowy, ale bardzo obiecujący materiał. Jest elastyczny, lekki i odporny na temperaturę od ok. –60°C do +230°C. Można go zamrażać, podgrzewać, a nawet piec w nim ciasta (np. w silikonowych formach).

● elastyczny, lekki, odporny na wysokie i niskie temperatury

nadaje się do zamrażania i pieczenia

● dobry do przechowywania płynnych i sypkich produktów

Uwaga: nie każdy silikon jest tej samej jakości. Szukaj produktów z oznaczeniami LFGB (certyfikat niemiecki) lub FDA (amerykański) - to gwarancja, że nie wydzielają toksyn nawet w wysokiej temperaturze [4].

Przykładowe produkty godne polecenia

Na rynku znajdziesz setki różnych pojemników - od najtańszych jednorazówek po porządne, wielorazowe zestawy, które posłużą na lata. Żeby ułatwić Ci wybór, przygotowaliśmy krótkie zestawienie konkretnych produktów, które są bezpieczne, funkcjonalne i dostępne w znanych sklepach. Wszystkie zostały wykonane z materiałów uznawanych za neutralne dla zdrowia (szkło, PP, stal, silikon platinum), nie zawierają BPA i są realnie przydatne w kuchni.

Producent/nazwa	Materiał	Link
IKEA 365+ Pojemnik na żywność z pokrywką	szkło + PP (pokrywka)	https://www.ikea.com/pl/pl/p/ikea-365-pojemnik-na-zywnosc-z-pokrywka-prostokat-szklo-plastik-s89269071/
Sistema Klip It	PP, BPA free	https://www.sistemaplastics.com/1l-rectangle-klip-it
Lékué Silikonowa torebka 500 ml	platynowy silikon, ABS (pasek uszczelniający)	https://www.kulina.pl/silikonowa-torba-na-zywnosc-lekue-0-5-ja/?srsltid=AfmBOorHN9M_Xc1JZGhIvbA2op4fZCmadeSkOugiSMAAS36WP0_EX_CP
BLACK+BLUM STEEL L stalowy lunch box z przegródkami	stal nierdzewna, silikon	https://twojlunchbox.pl/collections/lunchbox-metalowy/products/black-blum-steel-l-stalowy-lunch-box-z-przegrodka-oliwkowy

Jak dbać o pojemniki aby służyły latami?

Regularnie sprawdzaj stan uszczelek i pokrywek. Pamiętaj, że uszczelki także trzeba dokładnie umyć.
Nie wkładaj gorących dań do plastikowego pojemnika - pozwól im lekko ostygnąć.
Unikaj szorowania pojemników ostrymi gąbkami. Uszkodzenia powierzchni mogą przyspieszyć migrację związków chemicznych.
Wymieniaj pojemniki, które się odkształciły albo zmatowiały - to znak zużycia plastiku.

Podsumowując: Jak wybrać bezpieczny pojemnik?

Wybór pojemników na żywność to nie tylko kwestia wygody czy estetyki, ale też realny wpływ na zdrowie. Najbezpieczniejsze będą pojemniki szklane z pokrywką BPA free, stalowe lunchboxy ze stali nierdzewnej, silikonowe woreczki lub formy z certyfikatem LFGB albo FDA, a także plastikowe pojemniki wykonane z polipropylenu (oznaczenie 5 w trójkącie), które producent wyraźnie oznaczył jako wolne od BPA.

Zdecydowanie warto unikać pojemników z PVC (oznaczenie 3), ponieważ mogą zawierać ftalany, a także z PS (oznaczenie 6), które przy podgrzewaniu może wydzielać szkodliwy styren. Również pojemniki z kategorii „OTHER” (oznaczenie 7) są ryzykowne, ponieważ często nie wiadomo, z czego są wykonane - wiele z nich zawiera BPA lub inne związki zaburzające gospodarkę hormonalną.

Jeśli nie jesteś pewien, z jakiego tworzywa wykonano pojemnik, najlepiej nie używać go do gorących potraw ani do podgrzewania. W dłuższej perspektywie inwestycja w dobre jakościowo, neutralne materiały naprawdę się opłaca!

Bibliografia:

European Food Safety Authority. (2023, April 19). Re‐evaluation of the risks to public health related to the presence of bisphenol A (BPA) in foodstuffs. https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/6857

Rochester, J. R., & Bolden, A. L. (2015). Bisphenol S and F: A systematic review and comparison of the hormonal activity of bisphenol A substitutes. Environmental Health Perspectives, 123(7), 643–650. https://doi.org/10.1289/ehp.1408989
Talsness, C. E., Andrade, A. J. M., Kuriyama, S. N., Taylor, J. A., & Saal, F. S. V. (2009). Components of plastic: experimental studies in animals and relevance for human health. Philosophical Transactions of the Royal Society B Biological Sciences, 364(1526), 2079–2096. https://doi.org/10.1098/rstb.2008.0281

Bhunia, K., Sablani, S. S., Tang, J., & Rasco, B. (2013). Migration of Chemical Compounds from Packaging Polymers during Microwave, Conventional Heat Treatment, and Storage. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 12(5), 523–545. https://doi.org/10.1111/1541-4337.12028