Endometrioza to schorzenie polegające na występowaniu komórek błony śluzowej macicy poza nią, co może prowadzić do powstawania bolesnych zmian i zaburzeń cyklu menstruacyjnego. W leczeniu endometriozy istotną rolę odgrywa odpowiednia dieta, która może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego oraz łagodzeniu objawów choroby.
Różnice w częstości występowania endometriozy w różnych częściach świata mogą sugerować, że czynniki środowiskowe, styl życia i dieta mogą być czynnikami etiologicznymi, obok uwarunkowań genetycznych (Piecuch i wsp., 2022). Dieta, jako modyfikowalny czynnik ryzyka, może mieć wpływ na postęp i nasilenie EMS. Wpływ żywienia na endometriozę może wynikać ze zmian w metabolizmie estrogenów i prostaglandyn, kurczliwości mięśni gładkich lub stanu zapalnego (Piecuch i wsp., 2022).
W endometriozie, jako chorobie związanej z estrogenami, estrogeny są kluczowymi czynnikami wzrostu komórek endometrium. Estrogen ma zdolność promowania, przeżywania, migracji, przylegania i proliferacji komórek zrębu i nabłonka endometrium. Niektóre składniki odżywcze mogą wpływać na metabolizm hormonów endogennych, a także imitować lub wykazywać działanie estrogenu. Dla przykładu, spożycie fitoestrogenów, kwasów tłuszczowych, kawy, alkoholu i błonnika powiązano z poziomem endogennych estrogenów (Piecuch i wsp., 2022).
Możliwości leczenia endometriozy na 2024 rok są ograniczone, stopień wyleczenia niezadowalający, stąd poszukiwanie sposobów leczenia objawów i modyfikacji przebiegu choroby ma kluczowe znaczenie w poprawie jakości życia pacjentek z endometriozą. Jak dotąd w literaturze wykazano, że żywienie może wpływać na endometriozę poprzez modyfikację hormonalną i zmianę odpowiedzi zapalnej lub oksydacyjnej, jako, że endometrioza to choroba zależna od układu hormonalnego i odpornościowego (Abramiuk i wsp., 2024).
Według rekomendacji z 2024 roku (Abramiuk i wsp.), składniki odżywcze o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwutleniających, w tym większość witamin i kilka pierwiastków śladowych, mogą wpływać na patogenezę endometriozy i można je uważać za składniki odżywcze zapobiegające rozwojowi endometriozy. Jednak pomimo wielu już dobrze opisanych odkryć, dalsze interdyscyplinarne badania wydają się niezwykle istotne, gdyż w przyszłości mogą zaowocować opracowaniem spersonalizowanych terapii wspomagających leczenie endometriozy.
Odżywianie może wpływać na szeroki zakres procesów leżących u podstaw przyczyn endometriozy. Udowodniono, że przewlekły stan zapalny i nadmierny stres oksydacyjny występujący w obrębie zmian ektopowych (ektopia = nadżerka) przyczyniają się do rozwoju choroby, to składniki odżywcze wpływające na te procesy są również czynnikami modyfikującymi przebieg choroby (Zondervan i wsp., 2020).
Metaanaliza Kalaitzopoulos i wsp. (2021) wykazała związek między endometriozą a leptyną – adipokiną uwalnianą z tkanki tłuszczowej, która działa jako regulator apetytu i pośredniczy w regulacji metabolizmu. Możliwe jest zatem, że endometrioza może pośrednio regulować przyjmowanie pokarmu. Niektóre pokarmy, takie jak owoce, warzywa i produkty mleczne, mogą złagodzić ból menstruacyjny poprzez wpływ na mediatory stanu zapalnego (Bjørklund i wsp., 2019).
Aktualna literatura wskazuje na wpływ nadwagi lub niedowagi, sposobu przetwarzania żywności czy spożywania produktów o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym na różne obszary niepłodności, w tym czynność jajników i receptywność endometrium, czyli na przebieg endometriozy (Fabozzi i wsp., 2022).
Kolejną istotną kwestią wymagającą rozwiązania jest obecność różnych biologicznie aktywnych substancji zanieczyszczających jako niezamierzonych składników produktów dietetycznych. Z aktualnej literatury wynika, że substancje takie jak ftalany, dioksyny czy bisfenol A (BPA) przypadkowo zawarte w żywności mogą działać zaburzająco na gospodarkę hormonalną i w konsekwencji wpływać na przebieg choroby (Interdonato i wsp., 2023).
W diecie endometriozowej zaleca się ograniczenie spożycia czerwonego mięsa, tłuszczów trans, cukru oraz produktów mlecznych, które mogą nasilać stany zapalne w organizmie. Zamiast tego warto sięgnąć po produkty pełnoziarniste, chude mięso, ryby, rośliny strączkowe oraz zastąpić słodycze zdrowszymi przekąskami, takimi jak owoce lub orzechy.
W diecie endometriozowej zaleca się spożywanie produktów bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3, antyoksydanty (np. witaminy A, C, E, selen), błonnik oraz produkty fermentowane. Warzywa, owoce, orzechy, nasiona, ryby, oliwa z oliwek, oraz jogurty naturalne to doskonałe źródła składników wspierających walkę z endometriozą.
Wprowadzenie odpowiednich zmian w diecie może wspomóc leczenie endometriozy oraz poprawić samopoczucie. W razie wątpliwości warto skonsultować się z dietetykiem specjalizującym się w endometriozie.
CELE ŻYWIENIOWE
Zabiegi żywieniowe i zmiany w stylu życia w endometriozie mają na celu przede wszystkim: zmniejszyć stan zapalny, zmniejszyć stres oksydacyjny, usprawnić metabolizm hormonów (estrogeny), uzupełnić w organizmie witaminy i składniki mineralne, zmniejszyć ekspozycję na ksenoestrogeny, wyciszyć i uspokoić układ nerwowy, a dzięki temu łagodzić objawy choroby, zmniejszać ból, wzmocnić układ immunologiczny, poprawić jakość życia.
ROZWIĄZANIA ZEBRANE W JEDNO MIESJCE!
Razem z fizjoterapeutką uroginekologiczną, mgr Kamilą Grabek, napisałyśmy ebooka o dietoterapii i fizjoterapii w endometriozie.
W 191 stronach zgromadziłyśmy wszelkie potrzebne informacje do skutecznego radzenia sobie z chorobą.
Z ebooka dowiesz się co jeść, co suplementować, jakie ćwiczenia wykonywać i o jakie inne czynniki w życiu zadbać, by łagodzić przebieg choroby i nie doprowadzić do progresji stanu obecnego.
Przykładowe jadłospisy, zestawy suplementacyjne, zdjęcia i opisy z ćwiczeniami - właśnie to znajdziesz w środku!
Czyli za 179 zł otrzymujesz więcej niż da Ci jakakolwiek wizyta u specjalisty. Sama konsultacja + plan od dietetyka to wydatek kilkuset złotych, 1 wizyta u fizjoterapeuty to kolejne tyle, a zazwyczaj na pojedynczych się nie kończy. Dodaj do tego pieniądze, czas i emocje zainwestowane w wizyty lekarskie....sporo!
Ten e-book jest dla Ciebie oszczędnością nerwów, emocji i pieniędzy wydanych na wizyty zakończone brakiem rozwiązania. Tu dostajesz same rozwiązania na tacy.
Jeszcze się zastanawiasz?
TU KUPISZ EBOOKA O ENDOMETRIOZIE
https://www.katarzynalozynska-dietetyk.pl/endometrioza
Tu posłuchasz podcastu o bolesnych miesiączkach i endometriozie
#9 Katarzyna Łożyńska, dietetyk i trener - Bolesne miesiączki okiem dietetyka i fizjoterapeuty
Serdecznie zapraszam Cię na wszystkie moje profile w mediach społecznościowych, gdzie dzielę się darmową wiedzą z zakresu dietoterapii (dietetyka kliniczna; kliniczno-sportowa):
https://www.katarzynalozynska-dietetyk.pl
Instagram -> https://linkd.pl/ppdmc
Facebook -> https://linkd.pl/ppdma
Youtube -> https://linkd.pl/ppdmk
Tik tok -> https://linkd.pl/pd4rc
Podcast -> https://linkd.pl/peu2f
Email -> mail@katarzynalozynska-dietetyk.pl
Pomagam dietą, nie lekami.
Wszelkie prawa zastrzeżone Katarzyna Łożyńska